Sadece koçlukta değil hayatın birçok alanında kullanılan araçlardan bir tanesi Metafor aracıdır. Her ne kadar çok sayıda kişi kullansa bile adını Metafor olarak bilmeden kullananların sayısı da az değildir.
Diğer araçların önemli bir kısmından farklı olarak müşteriden izin almaya gereksinim duymayan bir araçtır ve konuşma arasında doğal bir akışta kullanılabilir.
Koçluk yaparken koçların sürece katkı sağlamak amacıyla kullandıkları çeşitli araçlar vardır. Bunlarla ilgili genel açıklamaları aşağıdaki yazımda yapmıştım.
Metafor Aracı Nedir?
Bu araç genellikle bir konuyu açıklamaya çalışırken benzer bir başka bir konu veya olayı örnek olarak alıp benzerlikleri üzerinden ana konuyu açıklamak amacıyla kullanılır.
Metafor kullanımı sayesinde karşıdaki kişi tam kavrayamadığı ana konu yerine kendisinin çok daha aşina olduğu örnekteki benzerlikler sayesinde çok daha iyi kavrama ve anlama fırsatı bulur.
Metaforlar görsel, işitsel veya diğer duyulara hitap edecek şekilde her türlü olabilir. Önemli olan ana konu ile metaforun benzerliklerinin yüksek olması ve kullanımının istenen etkiyi vermesidir.
Yukarıdaki resimden de görülebileceği gibi “Beynini Çalıştırmak” veya “Zihin Egzersizi” mecazi olarak ifade edilebilir. Aslında beyin hiçbir şekilde bu hareketleri fiziksel olarak yapamayacak olan bir organdır. Ancak beyni insan figürü gibi egzersiz yaparken çizmek kavramı daha etkin anlamamız için oldukça yararlıdır.
Burada da off-road ralli pilotu ve ko-pilotunun görüntüsü var. Koç-müşteri veya mentor-danışan ilişkisini anlamak/anlatmak için oldukça etkili bir metafor olarak ele alınabilir.
Metafor Aracı Kullanım Şekli
Metaforlar çoğunlukla bir konu konuşulurken karşımızdakinin o konuyu tam anlamaması, kavrayamaması üzerine kullanılır.
Anlatmak istediğimizi daha iyi aktarabilmek ve karşımızdakinin daha yakından tanıdığı, bildiği bir konuyu kullanarak anlatmaya çalışmak olduğundan konuşmanın akışı içerisinde doğal biçimde akışa dâhil olabilir.
İster sözel isterse görsel olarak kullanacağımız metaforu anlık olarak ve kendi deneyimlerimizle karşımızdakinin aşina olduğu konuları karşılaştırarak seçeriz. Seçimlerimizde tercihen hemen herkesin aşina olduğu kavramları metafor olarak seçersek işimiz daha da kolaylaşır.
Metafor Aracı Kullanımının Faydaları
Konuşmalarımızda, görüşmelerimizde kimi zaman bazı karmaşık konuları anlatmakta sıkıntı yaşayabiliriz. Konular karmaşık olmasa bile bazı durumlarda birçok kişinin aşina olmadığı kavramları da içerebilir.
Böyle durumlarda karşımızdakilerin anlamasını kolaylaştırmak ve konuyu daha anlaşılır biçimde aktarmak işimizi oldukça kolaylaştıracaktır.
Metafor Aracı bu kolaylaştırmayı sağlayan en faydalı araçlardan bir tanesidir.
- Algılamayı kolaylaştırır.
- Hayal gücünü devreye sokar.
- Konuları anlaşılır hale getirir.
- Anlatım kolaylığı sağlar.
- Akılda kalıcılığı arttırır.
- Kavramları somutlaştırır.
İhtiyaç duyduğunuz zaman, doğru örnekleri seçtiğinizde kullanımı en kolay ve etkili araçlardan biri haline gelir.
Sonuç
Tüm koçluk araçları gibi Metafor Aracı da bir araçtır. Müşteriye ve sürece sağlayacağı katkı kadar önemli ve değerlidir. Gerektiği yerde ve zamanda kullanılmalı ve aynı zamanda katacağı değer de önceden sorgulanmalıdır.
Günlük hayatınızda ve konuşmalarınızda kullandığınız metaforlar neler diye kendi kendinize bir düşünün. Belki farkında olmadan kendinize has ve artık sizde yer etmiş bir kaç metaforunuz bile olabilir. Artık metafor kavramını daha iyi anladığınıza göre farkındalığınızı arttırarak etkili kullanımını da sağlayabilirsiniz.
Eğer yeni bir koçsanız bana ulaşın ve birlikte araçlar üzerine bir çalışma yapalım. Böylece koç olarak gelişiminize katkı sağlayacak bu ve benzeri bir çok araçla ilgili deneyimler elde edebilesiniz.
Hepiniz sevgiyle, mutlulukla ve koçlukla kalın.
Köksal Gürkan
Profesyonel Koç, Mentor, Eğitmen, PMP®