Başarılı ve Etkili Koç nasıl olmalıdır konusu gündeme geldiğinde herkesin kafasında bir sürü fikir oluşmuştur. Ama maalesef bu fikirler bütünü net yansıtamıyor.
Sürekli şu kötü, bu yanlış diyerek birilerini kötülemek ya da hataları paylaşmak iyilerin bilinmesine veya doğruların anlaşılmasına yardımcı olmaz. Bunun yerine Başarılı ve Etkili Koç için nasıl olması gerektiğini ve doğruları paylaşmak çok daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Profesyonel Koç Kimdir?
Koç, müşterisinin gelişim yolculuğunda kendisine eşlik eden, onun kendisiyle ilgili farkındalıklar yaşamasına, tıkandığı konuları nasıl çözebileceğini fark etmesine, potansiyelini açığa çıkarmasına yol arkadaşlığı yapan kişidir.
Hiçbir koç müşterisinin geçmişine odaklanmaz. Müşterisinin bugünü keşfetmesine, yarını şekillendirmesine yönelik çalışmalar yapar ve ona eşlik eder.
Koç bütün bunları sorular sorarak yapar. Yönlendirme, bilgilendirme, tavsiye verme, akıl verme gibi rolleri yoktur. Çünkü koç müşterisinin zaten tam ve bütün olduğuna, aynı zamanda çözümü kendi içinde bulacağına inanır.
Koçun Özellikleri Nelerdir?
Profesyonel bir koç ilk başta kabul edilmiş standart eğitimleri tamamlamalı ve ICF, AC, EMCC gibi dünyaca geçerli akredite kurumlarca onaylı sertifika almalıdır.
Yetkinlikleri açısındansa, bir koç öncelikle çok iyi bir dinleyici olmalıdır. Karşısındaki etkin şekilde dinleyemeyen kişiler koçluğun hakkını veremez. Aynı zamanda iyi bir ifade yeteneği olmalıdır ki koçluk yaptığı kişiye sorularını doğru biçimde ifade edebilsin, onun anlattıklarını anladığını etkili biçimde geri aktarabilsin.
Koç, özünde ahlaki ve etik değerleri yüksek bir kişi olmalıdır. Çünkü koçlukta dürüstlük ve gizlilik olmazsa olmaz. Üstelik bir koç bunları karşısındakine de doğru olarak aktarabilmeli, tam olarak yansıtabilmelidir.
Empati yeteneği yüksek olmalıdır ki karşısındakinin durumunu daha iyi anlayabilsin ve akışta etkili bir süreç oluşturabilsin. Empati tarafı yüksek olsa bile tarafsızlığını da her zaman koruması önemlidir.
Koç bir yandan da kendini sürekli geliştiren bir kişi olmalıdır. Karşısındakileri geliştirmek isteyen bir kişi önce kendinden başlamalıdır. Koç kendini ve yetkinliklerini geliştirerek müşterilerine daha etkin katkı sağlayabilir.
Koçun koçluk yetkinlikleri açısından uzman olması yeterlidir, bir sektörde uzman olması gerekmez. Sektörel uzmanlıklar sadece bazı özel bakış açılarını anlamada kolaylık sağlayabilir.
Koçlukta Başarı Nasıl Tanımlanır?
Koçun başarısı diğer birçok alandan farklı olarak kendi bireysel başarılarıyla ölçülmez. Sıklıkla müşterilerinin neler başardığıyla doğru orantılıdır. Elbette koçlar bireysel anlamda başarılar da elde edebilirler, ancak müşterilerinin başarıları kendi başarısı için asıl referans olacaktır.
Kimi zaman koçun başarısı aldığı unvanlarla da ölçülmektedir. Yine de unvan her zaman başarıyı hakkıyla yansıtmayabilir. Örneğin unvanı olmayan bir koç değişik nedenlerle unvanlı bir koçtan daha başarılı da olabilir. Geçmişte unvan almış ama unvanını sürdürmek için gerekli ödemeleri yapmayı ve üyeliği bırakmış olabilir. O yüzden de ilgili dönemde aktif unvanı olmayabilir.
Farklı başarı tanımları da ele alınabilir. Yine de sonuçta müşterilerinin başarısı yüksek olan koçları başarılı kabul etmek çok daha anlamlı olacaktır.
Koçlukta Etkili Olmak Ne Anlama Gelir?
Koçlukta etkili olmak iki şekilde ele alınabilir.
Birincisi koçun koçluk alanında bilinirliği, diğerlerine ilham veren, referans olan bir kişi olması gibi düşünülebilir. Bu durum koçun koçluğa katkıları, diğer koçlara ve adaylara katkıları, paylaşımları, yayınları gibi konularla ölçülebilir.
İkincisi ise koçun müşterilerine karşı etkili olması tarafıdır. Bu etkililik müşterisini doğru anlamak, koçluk akışında doğru soruları sorabilmek, müşterisinin gelişimine katkı sağlayacak farkındalıkları yaşatabilmek, koçluk akışını sadece farkındalık seviyesinde bıraktırmayıp aksiyona dönüştürmek, müşterisinin güvenini ve saygısını kazanmak, sonunda müşterisinden pozitif referans alabilmek gibi düşünülebilir.
Etkili bir koç her iki alanda da bunu ortaya koyabilmelidir. Üzerine kendini de sürekli geliştirmeye devam etmelidir.
Etkili koçlar, koçluk akışında kullanacakları bir “alet çantasına” sahiptirler. İçinde çeşitli koçluk araçları vardır. Bu koçluk araçları çeşitli yöntem ve modelleri içerebilir. Koçluk araçlarına hâkim ve aynı zamanda çantasında yeterli sayıda doğru araca sahip olmak etkililik açısından önemli bir kriterdir.
Başarılı ve Etkili Koç Olmak Nasıl Anlaşılır?
Koçlar açısından müşterilerinin olumlu referansları, koçun koçlukla ilgili paylaşımları, koçluğa ve diğer koçlara olan katkıları başarı ve etkili olma konusunu ortaya koyan kriterlerdir.
Koçun aldığı unvanlar bir anlamda ilgili kurumlarca tescil edilmiş deneyim anlamına da geldiğinden bir kriter teşkil eder. Dolayısıyla unvan sahibi olan koçlar, gizlilik ilkesi gereğince birçok referanslarını paylaşamıyor olsa bile, tecrübeleri resmi bir kurum tarafından teyit edilmiş diye düşünülmelidir.
Başarıya Ulaşan Yoldaki Adımlar
Bir koçun koçluk yolculuğu alacağı ilk eğitimle başlar. Eğitimlerle birlikte başlayan koçluk görüşmeleri koç adayına deneyim katacaktır. Başta düşe kalka ilerleyen süreçler koç deneyim kazandıkça anlamlı bir seviyeye doğru yükselecektir.
Koç bir yandan görüşme sayısını yapacağı görüşmelerle arttırmalıdır. Deneyim kazandıkça daha etkili katkılar sağlayacaktır. Kendini geliştirme sürecinde cebine ne kadar koçluk aracı koyabilirse o kadar hem kendine hem de müşterilerine değer katacaktır.
Koçlar başarıya doğru ilerlerken sürekli eğitimler, okumalar, diğer koçlarla görüşmelerle kendini sürekli geliştirmelidir. Yapabildiği oranda paylaşımlarla koçluğa katkı sağlamalıdır.
Networking sadece koçluk için değil her anlamda önemlidir. Koçlar için farklı müşterilere erişimde networking ve referansla ilerleme oldukça yaygın bir yöntemdir. Başarı için doğru ve etkili bir networking süreci olmazsa olmazlardan bir tanesidir.
Tek Atımlık Barut
Başarılı ve Etkili Koç hiçbir zaman tek seferlik bir hedefe odaklanmaz. Sürdürülebilir bir başarı peşindedir. Hatırlayın, bozuk saat bile günde iki kere doğru zamanı gösterir. Başarılı bir koç için sadece denk geldiği için başarı söz konusu olamaz. Başarısını tekrar tekrar ortaya koyması gerekir. Üstelik bu başarı müşterilerinin başarısının yansıması olduğundan müşterileri de süreçten maksimum faydayı sağlayarak başarılı olurlar.
Sürdürülebilir Başarı
Sürdürülebilir başarı belirli bir formatı takip eden tutarlı ve kaliteli çalışmalarla gerçekleşebilir. Başarılı koçlar kendilerini geliştirirken kendi stiline uyan bir model kullanır. Birden fazla modeli de iyi bilir. Bunun yanında çok sayıda araç da cebinde durur. İhtiyaç duyduğu anda onları etkin biçimde kullanmayı bilir. Bu şekilde devam eden bir yapıda koçun başarısı da sürdürülebilir bir başarıya dönüşür.
Analog ve Dijital Dünyaya Uyum
Başarının en önemli kriterlerinden birisi de değişime uyumdur. Başarılı bir koç her ortamda etkin bir şekilde çalışabilmeli, müşterilerine hizmet verebilmelidir. Ortamın değişmesi koç için bahane olmamalıdır. Başarılı koçların odağı her zaman müşterisindedir. İster fiziksel bir araya gelmeler olsun ister telefon görüşmeleri olsun isterse bilgisayar üzerinden görüntülü görüşmeler olsun, hepsinde yaptığı koçluğun hakkını vermeli ve müşterisinin beklentilerine cevap verebilmelidir.
Kazanımlar
Başarılı bir koç için etkin koçluk süreci hem kendi deneyimine katkı sağlar hem de müşterisinin istediği sonuçları almasına yardımcı olur. Müşterisini koçluk sınırları içinde mutlu eden bir koç kendi başarısına da katkı sağlar. Muhtemel yeni olumlu referanslar elde eder ve bu referanslarla yeni müşterilerle bağlantılara kavuşur. Döngü devam eder ve başarı daha fazla başarıyı getirir.
İşin maddi ve manevi kazanımları da vardır. Özellikle manevi taraftaki kazanımların ölçümü pek de mümkün değildir.
Müşteri tarafındaki kazanımlar ise genellikle müşterinin hayatına doğrudan yansır ve bunu gözlemlemek çok daha kolaydır.
Sonuç
Bu yazımda başarılı ve etkili koç nasıl olmalıdır konusundaki düşüncelerimi sizlere aktarmaya çalıştım. Ancak kişiler ve kişilikler, aynı zamanda da sahip olunan kaynaklarla içinde bulunulan ortamlar farklı olduğundan maalesef yazdıklarım bir şablon oluşturmamaktadır. Sadece bu konuda önemli ipuçlarını bir arada sunmaktadır. Başarılı ve etkili olmak isteyen kişiler önce kendilerini değerlendirmeli, sonra bunları kendi hayatlarına uyarlamalıdır. Başarı azimli ve sıkı bir çalışmanın ardından zamanla gelecektir.
Eğer bu konuda yardıma ihtiyacınız olursa, ister koç olun ister farklı bir alandan olun, koçluk, mentorluk ve danışmanlıkla sizlere destek verebilirim.
İster koç olun, ister koçluk desteği alan tarafta olun, isterseniz konuyu hiç bilmeyen birisi olun, bu paylaştıklarımı ve devamında yapacağım paylaşımları takip ederseniz hem kişisel hem de profesyonel gelişiminize oldukça katkı sağlarsınız.
Sevgi, sağlık, mutluluk ve koçlukla kalın.
Köksal Gürkan
Profesyonel Koç, Eğitmen, PMP